karate

ISTORIJA

Reč KARATE dolazi iz Japanskog jezika i znači "prazna ruka" što, međutim podrazumeva i značenje "bez ikakvih zlih namera". Osnovni princip je bio odbraniti se od protivnika praznih ruku, bez oružja. Ovakvim načinom borbe um se mora osloboditi zlih misli. Jedna je od najpopularnijih borilačkih veština na svetu gde noge, ruke, vrhovi prstiju, kolena i laktovi služe kao prirodna pomagala za odbranu i napad. Karate je primeren za oba pola i sve uzraste (od 5 godina,pa nadalje), pa njegova popularnost kao takmičarskog i rekreativnog sporta sve više raste. Privlačnost karatea leži u činjenici da ga vezbači mogu praktikovati zbog rekreacije, samoodbrane ili takmičenja. Karate je jedna od najprofinjenijih borilačkih veština, a odlikuje ga stilizovano, egzaktno i nadasve kreativno izvodjenje tehnika, te nenadmašna okretnost i snaga tela.

Istorija tradicionalnog karatea obavijena je misterijom zbog tajnosti koja je okruživala borilačke veštine i nedostatka zapisa kroz decenije.

Prema legendi, pre 1400 godina budistički sveštenik Bodhidarma (u Japanu poznat kao Daruma Taishi), krenuo je na put iz Indije u Kinu da bi podučavao Chan budizam (poznat kao Dhyana u Sanskritu i Zen u Japanskom). Prelaz preko Himalaja je bio izuzetno težak i zahtevan zadatak budući da u to vreme nisu postojali putevi i mostovi.

Tokom Cheng Kuang ere (520-524. godina), vladar Hsiao Ming pozvao je Darumu da podučava budizmu učenike u hramu Shaolin u provinciji Hunan. Daruma je ubrzo uvideo da su učenici u lošoj fizičkoj formi i da nisu sposobni da slede asketska pravila njegovog učenja. Kao član Kshatriya (ratnička kasta) u južnoj Indiji, Daruma je trenirao vajramushti (indijski oblik borilačkih veština koji datira 1000. godina pre Hrista). Smatrao je da su telo i duh nedeljivi i učenicima je uveo vežbe namenjene poboljšanju stanja tela i duha.

U to vreme učenicima nije bilo dozvoljeno da nose oružje, pa su se borbene veštine veoma brzo proširile u hramovima zbog poboljšanja fizičkog i mentalnog stanja kao i za samoodbranu. Smatra se da su metode treninga koje je uveo Daruma uticale na razvoj nekoliko borilačkih veština kao sto su: kineski Kempo, Tai'Chi, Kung Fu i To-De.

Dok je boravio u hramu Shaolin, Daruma se povukao u planine na meditaciju koja je trajala punih devet godina. U tom periodu je napisao i dve knjige. Nakon toga se vratio u hram Shaolin gde je živeo sve do svoje smrti. Postoji legenda koja kaže da je Daruma meditirajući u pećini u planini, utisnuo svoj lik u stenu prema kojoj je bio okrenut. Taj deo stene izrezan je i prenesen u hram gde je danas izložen.

Tokom svojih putovanja na kojima su podučavali Zen, učenici iz hrama Shaolin postali su poznati kao najbolji borci u celoj Kini, a njihova borilačka vestina pod imenom Shaolin (Shorinji-japanski izgovor) Kempo uticala je na mnoge drevne kineske borilačke vestine.
Okinawa - kolevka karatea

Okinawa je najveće ostrvo u Ryuku arhipelagu koji se proteže južno od Japana prema Taiwanu. Okružen koralnim grebenima, Okinawa je približno 6 milja široka i samo 70 milja dugačka. Smeštena je 400 nautičkih milja istočno od Kine (deli ih Istočno kinesko more), 300 nautičkih milja južno od Japana i isto toliko severno od Taiwana. Zbog svog položaja, na raskršću glavnih trgovačkih puteva tog područja, kasnije se razvila kao trgovački centar jugoistočne Azije, trgujući sa Japanom, Kinom, Thailandom, Malezijom, Borneom i Filipinima. Borilačka veština te ("ruke") ili bushi no te ("ratničke ruke") na ostrvlju Ryukyu postoji kroz vekove.

Spominje se u pesmi Okinawskog naučnika Teijunsoku (pravo ime Nago Oyaleita, rodjen 1663. g.):Bez obzira koliko se ističes u vestini Te,
I u svojim naučnim dostignućima,
Ništa nije važnije od tvog ponašanja
I tvoje čovečnosti u svakodnevnom životu.

Ostali zapisi odnose se na To-te (u slobodnom prievodu "Kineske ruke", znak "To" odnosi se na T'ang dinastiju (618-906. g.), i može se čitati i kao "kara"). Prvo zapisano izvođenje Kineskog To-te-a na Okinawi bilo je 1761. godine, ali kineske borilačke veštine verovatno su došle na ostrvlje Ryukyu mnogo pre.

Zbog svoje blizine Kini, kulturni uticaji između ove dve zemlje neosporno su postojali i pre pisane istorije, ali nije poznato kada je došlo do prvih razmena u borilačkim veštinama i idejama. Zapisano je da je 1372. godine kralj Okinawe Satto uspostavio diplomatske odnose sa dinastijom Ming (1368-1644) kada počinje period koji se naziva Zlatna era trgovine (14-16. vek). Tada se na Okinawi usavršavaju borilačke veštine uvođenjem ideja iz stranih izvora i prilagođavanjem svom vlastitom stilu.

Mišljenja su podeljena oko toga da li je izvorni Okinawski Te postojao pre To-te, ali se slažu da se Te odnosi na domaći stil borbe zatvorenom šakom, a To-te se odnosi na stil koji uključuje borbu tehnikom otvorene ruke koja je donesena iz Kine.
Ostrvo bez oružja

Veoma važan faktor u razvoju borilačkih veština na Okinawi je dolazak represivnih pravila o zabrani oružja. Naime, Okinawa je u 15.veku bila podeljena između pobedničkih kraljevstva Chuzan, Nanzan and Hokuzan. Ova tri kraljevstva su bila pobednici neprestanih bitaka koje svoje korene vuku još iz 12. veka pojavom aji-a (regionalnih vladara) koji su vladali iz svojih gusuku (utvrđenih palata). 1429. godine ostrvo je ujedinio Sho Hashi, vladar Chuzana. Sho Hashi je preselio glavni grad iz Urasoe u Shuri, pozvao istaknute državnike i naučnike sva tri kraljevstva u novi glavni grad i utemeljio centralnu vladavinu koja je trajala skoro dva veka. Njegov naslednik, Sho Shin, vladar ostrva od 1477. do 1526. godine, uveo je odredbu o zabrani posedovanja oružja na ostrvu.

Godine 1609. dolazi do invazije na Ryukyu ostrvlju i na vlast dolazi Shimazu Iehisa iz klana Satsuma, čime Okinawa dolazi pod vladavinu Japanskog shogunata. Uz kontrolu trgovine, Shimazu je produžio i odredbu o zabrani oružja i uveo stroge mere za kontrolu primene.
Odredba o zabrani nošenja i posedovanja oružja snažno je uticala na razvoj borilačkih tehnika bez oružja na Okinawi, ali isto tako su pridonele da je njihov razvoj okružen misterijom. Poznato je da su veštine prenošene između shizoku (samurajska kasta) i da je to nastavljeno i nakon što se Satsumina uredba završila, ali sa vrlo malo pisanih tragova, razvoj veština obavijen je tajnom.

Te se nastavio razvijati tokom godina na Okinawi, a borilačke veštine koje smatramo pretečama današnjeg karatea snažno se razvijaju tokom 17. i 18. veka u tri Okinawska grada - Shuri, Naha i Tomari. Tako su nastale tri škole poznate kao Shuri-te, Naha-te i Tomari-te (zajedničkim imenom Okinawa-te). Važno je spomenuti da su ta tri grada bila vaoma blizu i da su razlike između tih škola bile u nijansama, a ne u vrsti.

Shuri-te i Tomari-te pripadaju Shorin-ryu stilu koji je karakterističan po brzim i pravocrtnim pokretima sa prirodnim disanjem, dok Naha-te reflektira Shorei-ryu stil karakteristično naglasenim neprekinutim, kružnim pokretima sa disanjem sinhronizovanim svakom pokretu. Ispod tih površinskih razlika, metodi i ciljevi stilova su isti.

Utemeljitelj modernog karatea Gichin Funakoshi povezuje ta dva stila sa Wutang i Shorinji kempo, dva oblika Kineskog boksa koji su se razvili za vreme dinastija Ming (1368-1644) i Ch'ing (1644-1911).

Okinawa-te se nastavio razvijati u tajnosti čak i kada se završila Satsumina uredba o zabrani oružja godine 1872.

Karate iz tajnosti izlazi 1902. godine kada je Poverenik za školstvo Shintaro Ogawa preporučio da se uključi u fizičko vaspitanje prve srednje škole u Okinawi. Prepoznata je vrednost karaktera i fizičke spremnosti i uskoro se karate počeo podučavati u mnogim školama Okinawe.

Prvi majstor karatea koji je podučavao u Okinawskim školama bio je Anko Itosu, a velikoj popularnosti karatea doprinosi Gichin Funakoshi (utemeljitelj Shotokan stila).